Wanneer ik naar mijn medestudenten kijk zie ik oh zo veel talent, ik zie mensen met zo enorm veel potentie. Ik zie zoveel grootsheid, ik voel me constant uitgedaagd om daarom ook meer uit mezelf te halen. Dat inspireert mij, ik vind het belangrijk om niet jaloers te zijn maar juist inspiratie te krijgen van anderen. Toch zie ik ook in velen en met name mezelf de angst om onze eigen potentie, onze eigen grootsheid bij wijze van spreken, aan te gaan. Wat weerhoudt ons mensen om onze eigen grootsheid aan te gaan? Waarom hebben we soms liever dat we wegkwijnen op onze kamer dan dat we ons ontplooien in de wereld?
We zijn niet bezig met het verbeteren van onze talenten en met name met wie we zouden kunnen zijn, maar we zijn bezig met bingen op Netflix, hoe dronken we deze avond wel weer niet zullen worden, wat de nieuwste celebrity roddels zijn, of we een rang hoger kunnen komen in een game, een nieuwe highscore kunnen halen en de lijst gaat maar door. Mijn punt is dat wij als mens dieren zijn die constant afleiding zoeken, natuurlijk is dit ook goed, maar zeker in deze consumptiemaatschappij van heden ten dage, staan we nog maar weinig in contact met onze echte zelf. Voor elk moment op onze dag hebben we wel weer een afleiding. Wanneer je niet afgeleid bent, ben je compleet op jezelf gericht en hoe de realiteit echt is. Dat is eng, we willen niet zien wat we echt zouden kunnen bereiken in deze wereld, we willen niet zien hoeveel kansen we wel niet missen in ons leven. Het is alleen wanneer je tot jezelf bent gekomen dat je bewust je talenten, je potentie kan ontwikkelen.
We zijn eigenlijk alleen meer bezig met onze angsten, we leven dan ook in een tijd waar we ons bevinden in een mental health issues epidemie. Wat er in mijn mening werkelijk onder het ontsnappen van de realiteit zit is dat we bang zijn voor onze eigen kracht, onze eigen levenswil en de agressie die in ons heerst.
Dus waar komt dit eigenlijk vandaan? Hoe realiseren we onze potentie wel?
Bekend psycholoog van de 20ste eeuw Abraham Maslow, noemde de angst voor het realiseren van je eigen potentieel het Jonah complex. Het is het uit de weg gaan van het uitoefenen van je eigen talenten en behoeften waarmee je eigen grootsheid onbenut laten. Maslow legt dit uit in het volgende citaat: “We zijn meer bang voor onze grootsheid dan dat we het daadwerkelijk verlangen”.
Het Jonah complex is vernoemd naar een verhaal uit de bijbel. In dit verhaal ontvlucht Jonah het lot wat door God op hem is gelegd. Op een gegeven moment neemt hij de boot om van god te vluchten. Hij springt in het midst van de reis de oceaan in, om hiermee zijn verantwoordelijkheden te ontwijken, kort later wordt hij ingeslikt door een walvis.
Wat maakt dat we ons potentieel uit de weggaan? Waarom zouden we nog liever de zee in springen?
Ten eerste zijn we bang om te falen, ik zelf ben bang om te falen. Want als ik faal, hoe zal men mij dan wel niet zien, ik lijd eraan dat ik mezelf altijd op mijn best wil laten zien, en dat gaat niet goed samen met de angst om te falen. Dus wat ik dan doe is niks.
Ik ga compleet niks doen, want als je niks doet kan je ook niet falen. Echter wat je op de lange termijn daarmee tegen jezelf doet, is jezelf bewijzen dat je niks kan, je laat jezelf dan ook niet zien dat je veel kan. Dit is een neergaande spiraal, je eigen negatieve zelfbeeld vul je hiermee op. En doordat je dus begint te geloven dat je niks kan ga je niks doen want je kan het toch niet. Daarom is het van belang om te gaan durven falen, fouten te maken en daarvan te leren. Gaandeweg ontdek je dan dat je bepaalde dingen wel kan. Neem bijvoorbeeld een bijbaantje, laat jezelf zien dat je verantwoordelijk kan zijn voor een complete eetzaal, of doe iets simpelers en kook voor iemand en laat zien dat je voor mensen kan zorgen. Bewijs dat aan jezelf.
Er zijn meer angsten dan de angst om te falen. Een andere angst is dat we bang zijn om werkelijk te leven. Otto Rank, een bekend psycho analist uit de 20ste eeuw, deelde dit op in twee categorieën: the fear of life en the fear of death.
The fear of life houdt in dat we bang zijn om onszelf te onderscheiden, het brengt namelijk met zich mee dat we uit de groep kunnen vallen, een oerangst die tot de dag van vandaag nog steeds heerst. Het is in het volgen van onze potentie, het is in hetgeen dat wij kunnen zijn dat we ons onderscheiden van de rest. In het boek voorbij goed en kwaad zegt Nietzsche het volgende:
“Het concept van grootsheid houdt in… dat je moet durven om anders te zijn”
Het is daarom zo belangrijk om mensen te vinden, die jou authenticiteit omarmen en waarderen. Zoek ze op!
The fear of death houdt in dat we psychologisch kunnen sterven. We kunnen zo erg op gaan in de maatschappelijke normen dat we, bij wijze van spreken, geen individu meer zijn. Hier zijn de meesten van ons bang voor. Want wie ben je dan eigenlijk nog? Voor velen is dit juist een motivatie om zich te onderscheiden en onze potentie te realiseren.
The fear of Life en the fear of Death is een complex spel van balans en onbalans.
We hebben dus al deze angsten maar hoe kunnen we dan toch onze potentie realiseren? Hoe kunnen we voorkomen dat we door een walvis worden opgeslokt?
Potentie is alles wat we kunnen zijn, is iets wat bekend psycholoog Jordan Peterson regelmatig aanhaalt. Hij heeft het vaak over “the call to adventure”. Iets wat veel terugkomt in mythische verhalen. Waar een held van een of andere god een heilige missie krijgt, een verantwoordelijkheid om te voltooien, en daarmee eigenlijk zijn potentie ontplooit. Deze goden kun je namelijk zien als een projectie van de held zijn werkelijke verlangens. Wanneer we ons hele leven op dezelfde plek blijven wonen en dezelfde routines blijven aanhouden kun je jezelf maar tot een bepaalde hoogte ontplooien. Om te zien wat je zou kunnen zijn moet je op avontuur gaan, dingen meemaken, doen en nalaten én confrontaties aangaan, om zo actief in het leven te staan. Hoe kan je jezelf anders leren kennen en ontwikkelen? Hoe kan je anders leren wie jij zou kunnen zijn?
Het Engelse woord existence is afgeleid van het Latijnse woord exist. Exist betekent “naar voren stappen, om er te zijn, om tevoorschijn te komen”. Dit is iets wat we vaak niet durven. We zijn bang om onszelf te laten zien, we zijn bang om voor iets te staan. Wanneer we een droom hebben voelen we ons al snel arrogant, wie denk ik nou wel dat ik ben om als verlangen te hebben om bijvoorbeeld een bekende filmmaker te worden of een bekend schrijver te worden. Maar als jij het niet doet, wie doet het dan anders? Al onze angsten zitten alleen in ons brein, jij bent de enige met jouw angsten, de rest van de wereld is niet bang voor jouw angsten.
Durf te dromen.
Om je potentie te realiseren is het van belang om met visie de toekomst in te kijken, weet wat je doelen zijn, formuleer ze, wees precies in wat je zegt. Wanneer je geen doel hebt is het ook moeilijk om ergens naar toe te leven. Ik zelf ben momenteel zoekende in wat hetgeen is wat ik wil vertellen aan de wereld met de kunst die ik maak, met welk doel creëer ik? Wanneer ik dit duidelijk voor mezelf zou hebben, zou ik beter kunnen maken, want ik weet waarom ik maak, en dat kan ik op zijn beurt weer overbrengen aan de wereld. Het zijn deze doelen, deze diepe verlangens in onszelf die ons lange termijn vervulling geven. Waar we ten heden dage aan lijden is dat we vooral gefocust zijn op korte termijn gelukkigheid. Snel even een serie of film kijken, daar wordt je inderdaad gelukkig van, maar nadat je de film hebt afgekeken moet je weer iets kijken want het vervult je uiteindelijk niet.
Het leven is namelijk op zichzelf zinloos. Een oneindige herhaling van eten, werken, slapen, enzovoort. Voor je het weet zit je in een sleur en wordt alles oppervlakkig en doelloos en verlies je jezelf.
Het laatste wat ik nog wil zeggen is dat je in alle gemak kan wegvluchten voor het gene wat je zou kunnen zijn, maar dat de tijd altijd door blijft tikken en op een gegeven moment je inhaalt. Mijn vader, voor mij mijn beste vriend, is kort geleden gediagnosticeerd met terminale kanker, hij heeft niet lang meer te gaan. Hij heeft alle vertrouwen in mij, hij ziet de potentie die in mij zit. Maar verdomme, ik had hem nog zo veel meer van mezelf willen laten zien, had ik maar niet weggevlucht, was ik maar meer actief geweest in mijn leven, had ik maar meer verantwoordelijkheid genomen. Ik had nog zo veel meer kunnen zijn, hij had nog zo veel meer van mij kunnen zien. Hij ziet het in mij, ik moet het alleen nog gaan durven te zien, ik ga het durven te zien. Het is voor mij nu de hoogste tijd om concrete dromen te gaan verwezenlijken, want dat geeft het leven zin. Ik ben een creatief mens, het is tijd voor mij om te creëren in plaats van te consumeren.
De tijd is de grootste vijand van de waarheid, is iets wat mijn opa altijd zei.
Ik hoop dat jullie ook eens wat gaan doen, of doen jullie dat al?
Beeld © Sebastian Verstegen