WAAR KUNNEN WE LANDEN?
‘Mens ken uzelve’. De oproep tot zelfbewustzijn is van alle tijden. Tegelijkertijd heeft het spreken over bewustzijn iets weg van het luisteren naar een oud verhaal. Wij zijn de laatste 75 jaar in een fundamenteel andere verhouding komen te staan tot de aarde, tot onszelf en tot de kosmos. De ervaring van het absurde tegenover de grote lotgevallen – de geschiedenis, de klimaatcrises en onze verdwijnende lichamelijke aanraakbaarheid – bepaalt de stemming en het idee dat de mens niet meer is dan het toevallige product van chemische processen in het brein is gemeengoed geworden. Waar kunnen we nog landen als we niet langer echt bestaan? Als onze lichamen een illusie zijn, ons spreken vervangen wordt door Chat GPT en onze aardse natuurlijke wereld in rap tempo verdwijnt? In Meta? En is dat de vooruitgang waar we zo diep naar verlangden al die eeuwen lang?
Ecokritiek, ecologisch feminisme, biologisch dynamische landbouw, maar ook een hernieuwde belangstelling voor aardse spiritualiteit en levende ervaringen laten zien dat een voor velen problematisch geworden economisch mens- en wereldbeeld en de vreugdeloze zelfbeleving die daaruit voortkomt, doet verlangen naar een herbezinning op wie wij zijn in relatie tot de werkelijkheid van ons lichaam en in relatie tot de werkelijkheid van de aarde. Dit verlangen naar de aarde, dit verlangen naar het tedere of sterke lichaam, dit verlangen naar werkelijkheid en naar aanraking wint aan invloed op het moment dat het besef groeit, dat het in die kennis om meer gaat dan om achterhaalde en reeds lang voorbijgestreefde inhouden.
Kunnen we ons een dieper bewustzijn eigen maken dat verbonden is met de levende werkelijkheid en dat ons beter toegerust leert: Hoe nu verder?
Waar kunnen we landen? is een kunstproductie over lichamelijkheid en de relatie tot de aarde. Over de vervreemding van het eigen lichaam zal het gaan, en over de vervreemding van de aarde. Inspiratiebronnen voor de productie zijn het werk van Bruno Latour en Eros van Boukje Schweigman. In Waar kunnen we landen? onderzoeken de studenten van de Vrije Hogeschool nieuwe en oude landingsbanen naar de toekomst.
‘Maar als er geen planeet, geen aarde, geen bodem, geen territorium is waarop de Globe van de globalisering kan worden gehuisvest, de Globe waarnaar alle landen claimden onderweg te zijn, dan is er voor niemand meer een vaststaand ‘thuis’.
Elk van ons staat dus voor de volgende vraag: blijven we dromen van ontsnapping of komen we in beweging om een territorium te vinden dat wij en onze kinderen kunnen bewonen?
Ofwel we ontkennen het bestaan van het probleem, ofwel we zoeken een plaats om te landen.’
(Bruno Latour 2017: 16)