Shortread

Klein woordenboek van onbegrepen woorden (3)

Orde | Maartje

Hij volgt een scheikundeles. Zijn docent vertelt over de bouwstenen van stoffen. Weefsel, moleculen, atomen, elektronen, neuronen en protonen. Het duizelt hem. Hij kan niet bevatten hoe klein de schaal is waar hij nu op denkt. De docent tekent schematisch een atoom op het bord. Een bolletje neutronen en protonen met een wolk van elektronen. Hij tekent de tekening met potlood na in zijn schrift. Netjes schrijft hij met pen de namen en eigenschappen van de onderdelen van het atoom. Hij ziet de drie eenheden voor zich als bolletjes. De docent vertelt dat deze bolletjes zich gedragen naar natuurwetten. Ze gedragen zich volgens een orde. Zijn gedachten verdwalen. Als alles hier op aarde uiteindelijk ontleed kan worden tot deze kleine bolletjes, tot protonen, neutronen en elektronen, dan is het hele leven toch te doorgronden. Hebben we dan niet eindelijk de legoblokjes van het leven in handen? Dan zijn we toch helemaal tot de kern gekomen? Zijn gedachten zijn thuis. Vragen en antwoorden hebben een plek ingenomen in zijn hoofd er is orde. Hij voelt zich gerust, maar dat is van korte duur. Zijn gedachten verdwalen weer. Met gefronst voorhoofd, denkt hij diep na. Maar wat nou als die protonen, neutronen en elektronen ook nog ontleed kunnen worden? De docent vraagt hem waar die vragende blik vandaan komt. Hij vraagt de docent of protonen toevallig ook nog bouwstenen hebben. De docent begint over quarks. Het duizelt weer.

Orde | Sjoerd

Orde is in veel opzichten de tegenstander van chaos, maar zijn ze echter wel tegenstanders van elkaar? Of zijn ze net als de Joker en Batman en houden ze elkaar in leven? De een kan niet bestaan zonder de ander. Chaos zorgt ervoor dat men op zoek gaat naar de perfecte orde om te kunnen blijven staan temidden van die chaos. Het is echter zo dat ze niet tegelijkertijd kunnen bestaan. Als de een de overhand heeft kan de ander dat niet hebben. Ze draaien om elkaar heen, ze duwen elkaar aan de kant, maar toch hebben ze een stukje van de ander in zich waardoor ze niet zonder elkaar kunnen.

Orde en structuur zijn synoniemen van elkaar met een reden. Als je orde in je leven hebt breng je structuur aan waaraan je jezelf kan vastklampen of die de fundering kan vormen voor een stevig bestaan.

Waanzin | Fee

Je hoofd speelt een spelletje met je. Fluistert zachtjes woorden, zinnen, verhalen. Over de dingen die je ziet, hoort, ruikt, proeft en voelt. Over de wereld om je heen. Een fluwelen stem. Helder. Overtuigend. Arglistig lispelend. Steeds sneller. Steeds meer. De zinnen, de verhalen, ze kloppen. Kop en staart. Beslist en steekhoudend. Onbetwistbaar, zo lijkt het. Inhoud, vorm: perfect en doeltreffend. Je kan niet anders. Je moet. Je gelooft.

Ieder mens gelooft in zijn eigen waarneming. In zijn eigen visie op de wereld omdat het de enige is die je ziet. Dag in dag uit. Hoewel we erin geloven, zijn we ons bewust van de subjectiviteit van onze waarnemingen. We zijn ons bewust van het feit dat onze visie bestaat naast nog 7 miljard andere visies. Allemaal waar. Allemaal onzin.

Als de waanzin toeslaat vervagen de andere visies. Als de waanzin toeslaat wordt subjectiviteit objectiviteit. Als de waanzin toeslaat worden waarnemingen waarheid.

Waanzin is jezelf verliezen en niet meer in staat zijn om dat te zien of er iets aan te doen. De controle verliezen. Meegesleurd worden. Gek zijn zonder dat te weten. Het moment dat je echt gelooft. Zonder twijfel. Gesloten en vast. In een waarheid. De waarheid. Eén van de velen.

We verafschuwen de waanzinnigen. We stoppen ze in gekkenhuizen en we kijken niet meer naar ze om. We vrezen het verliezen van controle alsof het onze dood betekent. En toch zoeken we het op. Keer op keer. We verliezen onszelf in de alcohol, in de liefde, in het werk. We verliezen onszelf eigenlijk steeds opnieuw. We verlangen ernaar. Naar de waas voor je ogen. Naar de roes. Naar de razernij. Naar de vrijheid die het geeft om gek te zijn. Om niet meer serieus genomen te worden. Om geen verantwoordelijkheid te dragen. De vrijheid om te denken, om te doen, om te voelen. De vrijheid van een waanzinnige.

Wraak | Sjoerd

Wraak is zoet als een gebakje. Het heeft ook dezelfde werking als een gebakje. Degene die het eet, ervaart een kort moment van genot maar dat zal snel wegebben. Niet alleen dat, maar mensen die op dieet zijn zullen er spijt van krijgen. Zo ook krijgen veel mensen spijt van wraak. Wraak is een impuls en emotie die heel menselijk is, één die wij allemaal kennen en wel eens meemaken. Iemand doet je wat aan en je wil diegene zo hard mogelijk terug pakken.

Wraak kan ook tot veel ergere dingen leiden dan je in eerste instantie verwacht. Als je het gebakje eet denk je op dat moment niet aan het dikker worden door teveel suiker. Als je wraak neemt denk je dan ook niet aan de langdurige consequenties. Oostenrijk-Hongarije wilde wraak op Servië voor de dood van hun kroonprins en dat escaleerde in het bloedigste conflict tot dan toe in de geschiedenis. Wraak is zoet, is fijn op de korte termijn, maar na een lange weg zal het meer obstakels opwerpen dan je dacht.

Zingeving | Maartje

Hij heeft geen definitie voor zingeving, hij kan aan niemand uitleggen wat het is. Het enige dat hij kan, is benoemen op welke momenten hij zingeving ervaart en zelfs dat blijft vaag. Vanwege het feit dat hij zingeving rationaliseert, kan hij zijn gedachten niet altijd rijmen met zijn gevoelens. Hij denkt na over zijn toekomstige leven en haalt de individuele waarde onderuit, hij bestempelt zijn leven als verwaarloosbaar. Tegelijkertijd is hij jaloers op de oude vrouw van de wasplaats. Hij beeldt zich in dat de vrouw uit de simpelheid van haar zijn geluk haalt. Ze omarmt de zinloosheid: ze loopt als Sisyphus de berg op. De jaloersheid borrelt op uit zijn onkunde. Het lukt hem om de steen omhoog te rollen maar het lukt niet om er vervolgens vrolijk achteraan te huppelen als hij weer naar beneden rolt.

Hij kan geen kant op. De zingeving relativeert hij kapot en zinloosheid kan hij moeilijk omarmen.

Gewoon het ritme van de dagen volgen en meedeinen op die cadans. Nu wist hij natuurlijk niet of het leven van de vrouw er uitziet zoals hij dat zich voorstelde, maar dat doet er voor hem niet toe. Hij heeft heimwee naar het geluk dat zij heeft in de simpelheid van haar zijn. Misschien voelt dat wel als jaloezie.

Studenten van de Vrije Hogeschool verdiepten zich het thema van identiteit, lieten zich inspireren door de literatuur Milan Kundera en schreven in reactie op De Ondraaglijke Lichtheid van het Bestaan een nieuw klein woordenboek van onbegrepen woorden. De docent was schrijver Robbert van Rijswijk.

Ontdek meer van Dwarslopers

Abonneer je nu om meer te lezen en toegang te krijgen tot het volledige archief.

Doorlezen