Shortread

Klein woordenboek van onbegrepen woorden (2)

Frivoliteit | Fee

Ik begrijp niets van het leven. Steeds als ik denk dat ik het vasthoud, zijn mijn handen gevuld met lucht. Dan besluit ik te lachen. Soms heel hard, soms iets zachter en soms alleen met mijn ogen. ‘Gek’, denk ik dan.

Het leven is een mistige wolk van mogelijkheden. Een eindeloze hoeveelheid keuzes die allemaal weer leiden tot nieuwe keuzes. Een exponentieel verband met als enige limiet de dood. Bij de bewustwording hiervan kan je het gevoel hebben een ondraaglijke last mee te zeulen. Elke keuze kan de verkeerde zijn. Elke keuze kan een ramp veroorzaken. Alsof je op een strak koord boven een diepe afgrond balanceert. Elke stap kan het einde betekenen. Elke stap draagt een enorm risico met zich mee. Waar haal je de kracht vandaan om in beweging te komen?

Hoewel de last van de keuze een feit is, is de ondraaglijkheid daarvan subjectief en daarom relatief. Keuzes betekenen namelijk ook vrijheid. Elke keuze is een mogelijkheid. De confrontatie met deze mogelijkheden doet je duizelen, geeft je het gevoel je houvast te verliezen. Maar eigenlijk ben je op het moment dat je even duizelt, helemaal vrij. Vrij om elke keuze te maken. Je kan besluiten die vrijheid te vieren. Je kan ermee spelen. Je kan ermee lachen en huilen. Je kan ermee dansen.

Frivoliteit is koorddansen met een glimlach. Het hoofd geheven. Besluiten niet naar beneden te kijken. Wat heeft het voor zin om te zien wat er onder je afspeelt? Wat het voor zin om bezig te zijn met ‘wat als’? Wat heeft het voor zin om energie te stoppen in dat wat nog niet is? Frivoliteit is het loslaten van de zwaarte, waardoor je op kan stijgen en kan zweven. Licht zijn. Lachen naar de moeilijke dingen. Soepel manoeuvreren door het leven. Oprecht maar bewust.

In de stad. Een dienblad vol drankjes balancerend op vijf vingers. Je zoekt wiebelend je weg over het terras. Een blauwe lucht, een warme zon en een paar kleine zweetdruppeltjes op het randje van je lip. Plots schuift iemand zijn stoel naar achter en even lijkt het alsof alles – de drankjes, de bijbehorende glazen en ook jijzelf – neer zal storten. Alsof alles de grond zal raken en in kleine stukjes uit elkaar zal knallen. Dan hervind je je evenwicht. Met een glimlach loop je door. Bijna perfect.

Geloven | Jan

Waarom is god ooit bedacht? Zijn woorden als ‘oneindig’ en ‘eeuwig’ ondraaglijk voor de mens? Deze ondraaglijkheid zou namelijk verklaren waarom god is bedacht. Het zou verklaren waarom wij verhalen nodig hebben om ons van onbegrijpelijke woorden te kunnen bevrijden. Door mij als atheïst wordt de oneindigheid van de dood ook als een niet te bevatten leegte aanschouwd. Geloven en atheïsme hebben beide voor mij een oneindigheid in zich. Geloof spreekt in plaats van een lege oneindigheid over een gevulde oneindigheid.

Is dat het? Bevrijden wij ons wanneer wij geloven? Bevrijden wij ons dan van de beangstigende leegte van de dood en bestaan? Ik denk dat woorden als ‘oneindig’ worden ervaren als kwellingen met een verlammend effect. Angst kan zorgen voor verlamming. Als atheïst ben ik angstig voor het feit dat er een oneindige eindigheid om het menselijk bestaan heen hangt. De vraagstukken waar ik en veel andere door bezig worden gehouden, worden elk mensenleven opnieuw behandeld. Oneindig veel eindigende zinloze levens. Hier komt voor mij een ondraaglijke zinloosheid omhooggeborreld, in de vorm van het oneindige bevragen van dezelfde vraagstukken. Dit is voor mij oneindig eindig.

Als mens geniet ik een dermate grote grootheidswaanzin dat het lastig te accepteren is dat wat ik ben eindig is, dat ik nooit tijd en ruimte zal weten te overstijgen. Het nut van het accepteren van deze leegte is dat je leeft in een logischere waarheid, maar is dit de kwelling van de zinloosheid waard? De enige manier om tijd en ruimte te overstijgen is om iets eeuwig te maken. Het is bewezen dat dit te behalen is door te geloven.

Naast deze woorden kan ook het nihilisme verlamming veroorzaken. Wanneer een nihilistische gedachte als één druppeltje zwarte verf in het bakje met witte verf valt dan overheerst die meteen, dan geeft deze gedachte de toon aan in het innerlijke. Het gevoel van nutteloosheid en zinloosheid dat afkomstig is van het nihilisme werkt net zo. Zin en nutteloosheid verlammen mensen doordat betekenis – de fundering van het bestaan – onder je vandaan wordt geveegd. Wat is waarde als alles nutteloos is?

Geloof bestrijdt nut of zinloosheid doordat het door middel van betekenis en waarde de verlamming van zinloosheid tegen gaat. Voor mij is geloven in god een afweging tussen een kwellende waarheid of een bevrijdende waarheid. Geloven is grijs.

Geschiedenis | Sjoerd

Geschiedenis wordt vaak gebruikt om iets achter ons te plaatsen. Het is gebeurd, het ligt nu in de geschiedenis. Alsof het niet meer aan te passen is, niet meer te veranderen. Het is gebeurd, vergeten die handel. Geschiedenis begrijpen is echter het belangrijkste om sneller vooruit te kunnen. Je hoofd stoten tegen een te lage deur en dat daarna nog een keer doen omdat je het in de geschiedenis hebt gelaten is dom. Herinner het en je kunt bukken, of de deur verhogen. Geschiedenis is het gereedschap om de toekomst mee te bouwen.

Geschiedenis is ook een van de grootste bronnen van inspiratie. De gekste en meest onverwachte dingen zijn er gebeurd. Soms zo gek dat een goede fantasyschrijver er nooit zelf op had kunnen komen.

Initiatief | Hugo

Het verlangen van de mens is niet eenzaam te zijn. Zonder enige vorm van initiatief zal de mens een eenzaam bestaan leiden. Wie zegt dat prima te vinden liegt, geen mens kan zijn hele leven alleen zijn. Ondanks dat die gedachte soms onze hoofden vult, zal deze vaak maar van korte duur zijn. Initiatief komt tegenwoordig ook voort uit het idee niet saai te willen zijn. Mensen en drukte om je heen hebben, laat anderen het beste van je denken. Maar is dat wel nodig? Tegenwoordig wordt ons leven bewust en onbewust door de meningen van anderen bepaald en gecontroleerd. Zo ook het alleen-zijn. Dat zou een teken van zwakte zijn, van weinig vrienden hebben, van autisme. Initiatief is er deze dagen dus niet op gericht om het onszelf naar ons zin te maken, maar om aan de verwachtingen van anderen te voldoen.

Ik zal een voorbeeld geven: toen hij net een nieuw huis had gekocht, was de pas afgestudeerde jongeman daar uiterst tevreden mee. Het was zijn huis, zijn thuis. Niet het huis dat iedereen hoefde te zien. Toen hij daarna voor het eerst zijn vrienden en kennissen weer zag ging het meteen over zijn huis en of hij zo iets hips als een housewarming zou geven. Toen hij eerlijk toegaf dat hij daar nog niet over had nagedacht, werd hij meteen bestempeld als saai. Dit toont hoe makkelijk het dan is om ‘ja’ te zeggen tegen groepsdruk en hoe moeilijk het is om er niet onder te bezwijken.


Studenten van de Vrije Hogeschool verdiepten zich het thema van identiteit, lieten zich inspireren door de literatuur Milan Kundera en schreven in reactie op De Ondraaglijke Lichtheid van het Bestaan een nieuw klein woordenboek van onbegrepen woorden. De docent was schrijver Robbert van Rijswijk.

Ontdek meer van Dwarslopers

Abonneer je nu om meer te lezen en toegang te krijgen tot het volledige archief.

Doorlezen