Shortread

De zoektocht naar een thuis

Odysseus zijn verhaal begint als hij wordt meegesleept in een oorlog waar hij eigenlijk niks mee te maken heeft. Als hij en zijn kameraden dan uiteindelijk als overwinnaars uit de oorlog komen, begint Odysseus zijn grootste beproeving, de weg naar huis vinden. Onderweg zal hij vele monsterlijke verschijningen tegen komen die bij elke ontmoeting alleen maar vreselijker worden. Al het kennen en kunnen van Odysseus wordt continue getest op zijn weg naar huis. Na gelezen te hebben wat Odysseus allemaal is overkomen. Vroeg ik me erg af hoe het nou komt dat een thuis zo belangrijk is voor mensen dat ze zich nooit te rusten zullen leggen voordat ze alles hebben gedaan wat ze konden en nog meer. Ook ging ik mezelf de vraag stellen: wanneer is iets echt een huis voor mij?

In het oude Griekenland hadden ze zeer strenge normen en waarden over gastvrijheid. Het was in die tijd heel belangrijk dat je wie er ook aan je deur klopte ontving in je huis en ze voeden en een dak boven hun hoofd gaf. Hieruit kan ik opmaken dat het voor iedereen in die tijd belangrijk was om altijd een plek te kunnen hebben waar je je thuis kan voelen en zijn, ook al is het maar voor even. Deze regel gold voor iedereen, van zwerver tot legeraanvoerder. Op deze manier hadden zowel de mensen zonder huis als de mensen die ver van huis zijn geraakt altijd verschillende plekken om even hun huis te noemen. Een plek om even uitrusten en te dromen over hun eigen thuis waar ze zo ver vandaan zijn. Dit is iets wat we nu er daags niet meer tegenkomen. Die openheid in het delen van ons huis is erg afgenomen, en meestal alleen bewaard voor de hechte en kleine vriendenkring van de persoon in kwestie. Waar vroeger een enorme naastenliefde was zit nu een gapend gat van egoïsme. Als je bij iemand aanklopt om te vragen naar een warme maaltijd omdat je zelf niks hebt. Zal de deur vaak in je gezicht dicht worden gooit. Misschien zijn doen we dat uit angst voor het onbekende, voor het idee dat je besmet raakt met de thuisloosheid van een ander. Vaak hebben mensen ook niet meer een grote behoefte aan een huis. Steeds vaker vertrekken mensen naar andere landen of werelden om juist zo ver mogelijk weg te komen van hun thuis. En om op die andere plek een thuis te maken. Vaak is ontglipt het mensen de kunst om zich thuis te kunnen voelen. En in deze wereld waar mensen het vaak eng vinden om vreemde binnen te laten. Komt er voor die mensen die zich nergens thuis voelen vaak ook niks meer van terecht.

Een thuis. Een warme plek vol met warmte en liefde. De plek waar ik altijd op kan terugvallen. En de veilige basis van waar uit ik mijn leven opbouw. Voor mij is thuis heel simpel en overal te vinden. In zijn kern is thuis een verzameling voor mij. Thuis is de plek waar ik mijn eigen verzameling kan aanleggen. Mijn eigen verzameling van herinneringen die vaak zitten in kleine beeldjes en andere kleine hebbedingetjes. Ook verzamel ik hiermee sferen in mijn thuis. Ik verzamel de sferen van alle keren dat ik dolblij of doodongelukkig binnen kwam lopen. Ook is het belangrijk dat ik thuis een verzameling heb van mensen. Graag verzamel ik fijne en warme mensen rond mij. Mensen aan wie ik onvoorwaardelijk liefde kan geven en zij die ook aan mij kunnen geven. Als laatste is thuis ook een verzameling van drempels die ik heb overwonnen. Om een plek tot mijn thuis te maken zal ik spannende en soms moeilijke nieuwe ervaringen hebben gehad die ene plek echt tot mijn thuis maken.  Met deze verzamelingen kan ik eigenlijk overal een huis rondom mij vinden en creëren. Op deze manier kan ik me eigenlijk op veel plekken redelijk snel op mijn gemak voelen. En voelen nieuwe plekken vaak al snel als thuis. Ik denk dat het voor Odysseus net iets ander ligt. Voor mij is mijn thuis altijd in zicht en bereik. Terwijl het voor Odysseus al jaren niet meer dan een droom of een flintertje hoop is. Ik heb het idee dat Ithaka eerder symbolisch staat voor hetgeen wat ons ter been houdt, de reden dat wij elke dag opstaan. Als Odysseus zijn sterke verlangen naar huis niet had gehad dan had hij nooit de wilskracht gehad om alle nachtmerries te doorstaan die de goden op hem afstuurden. Voor mij is het feit dat ik een plek heb die ik thuis kan noemen niet een reden om elke dag te vechten, maar eerder een goede basis van waaruit ik een zin om wakker te worden kan vinden en opbouwen.

 

Ithaka – Kavafis

Als je de tocht aanvaardt naar Ithaka
wens dat de weg dan lang mag zijn,
vol avonturen, vol ervaringen.
De Kyklopen en de Laistrygonen,
de woedende Poseidon behoef je niet te vrezen,
hen zul je niet ontmoeten op je weg
wanneer je denken hoog blijft, en verfijnd
de emotie die je hart en lijf beroert.
De Kyklopen en de Laistrygonen,
de woedende Poseidon zul je niet treffen
wanneer je ze niet in eigen geest meedraagt,
wanneer je geest hun niet gestalte voor je geeft.

Wens dat de weg dan lang mag zijn.
Dat er veel zomermorgens zullen komen
waarop je, met grote vreugde en genot
zult binnenvaren in onbekende havens,
pleisteren in Phoenicische handelssteden
om daar aantrekkelijke dingen aan te schaffen
van parelmoer, koraal, barnsteen en ebbehout,
ook opwindende geurstoffen van alle soorten,
opwindende geurstoffen zoveel je krijgen kunt;
dat je talrijke steden in Egypte aan zult doen
om veel, heel veel te leren van de wijzen.

Houd Ithaka wel altijd in gedachten.
Daar aan te komen is je doel.
Maar overhaast je reis in geen geval.
’t Is beter dat die vele jaren duurt,
zodat je als oude man pas bij het eiland
het anker uitwerpt, rijk aan wat je onderweg verwierf,
zonder te hopen dat Ithaka je rijkdom schenken zal.
Ithaka gaf je de mooie reis.
Was het er niet, dan was je nooit vertrokken,
verder heeft het je niets te bieden meer.

En vind je het er wat pover, Ithaka bedroog je niet.
Zo wijs geworden, met zoveel ervaring, zul je al
begrepen hebben wat Ithaka’s beduiden.

 

Het gedicht is redelijk voor zichzelf sprekend maar toch zal ik wat toelichting geven op wat ik eruit haal. Wat het gedicht voor mij zegt is dat hoe belangrijk het hebben van een thuis en een streven ook is. Je moet het je niet laten verblinden voor al het moois wat om je heen gebeurt. Het tegenovergestelde is juist waar je moet alles wat je in je reis tegenkomt observeren en in je op nemen. Als je goed oplet tijdens je reis naar huis, zul je zoveel leren, zoveel nieuwe kennis en ervaring ligt voor het oprapen waar je ook bent zolang jij er maar open voor staat. En als je dan aankomt op je bestemming zul je door je nieuw vergaarde kennis en ervaringen daar alles kunnen vinden en maken wat je zocht toen je vertrok. Uiteindelijk zul je dus hebben geleerd om een werkelijk thuis te maken van waar je ook bent.

Wat ik uiteindelijk heb ondervonden in mijn overpeinzingen van wat een thuis is, is dat het voor iedereen anders zal zijn en dat het niet iets is wat je zo vast kunt zetten. Toch is het voor mijn idee heel simpel. En is dat eigenlijk zo simpel voor iedereen. Want voor wie goed om zich heen kijkt en openstaat voor alle dingen die de wereld naar ons hoofd gooit zul je altijd overal om je heen een huis kunnen vinden wanneer je het nodig hebt. Ithaka is door de eeuwen heen minder belangrijk geworden, net zoals de gastvrijheid. Ithaka is van een klein maar glorieus koninkrijk af gedwarreld naar een aantal vissersdorpen met hier en daar een schappenboer. Niet veel mensen komen meer op het door Odysseus oh zo begeerde eiland.

Ontdek meer van Dwarslopers

Abonneer je nu om meer te lezen en toegang te krijgen tot het volledige archief.

Doorlezen